O άνθρωπος είναι λύκος αντί άνθρωπος προς έναν άλλο άνθρωπο, όταν δεν γνωρίζει το ποιόν του: Θράσος/επιβολή/συμφέρον/υποκρισία- Θρασύμαχος και Θρασύμαχοι γεμάτο:

February 4, 2024

ΠΛΑΤΩΝ, ΠΟΛΙΤΕΙΑ

ΠΛ Πολ 336b–337a

“Στη συζήτηση για τη φύση της δικαιοσύνης και της αδικίας τον λόγο πήρε αρχικά ο Πολέμαρχος, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι δικαιοσύνη είναι να κάνει κάποιος καλό στους φίλους και κακό στους εχθρούς, να ανταποδίδει δηλαδή στον καθένα ό,τι του οφείλεται, συμφώνησε όμως τελικά με τον Σωκράτη ότι σε καμιά περίπτωση δεν είναι δίκαιο να βλάπτουμε κάποιον.”

“Σ’ όλον αυτό το διάλογο πολλές φορές ο Θρασύμαχος έκαμε στο μεταξύ να μας διακόψη και να ανακατευθή στη συζήτηση, μα κείνοι που κάθονταν δίπλα του τον συγκρατούσαν, γιατί ήθελαν να μας ακούσουν ως το τέλος. Αφού όμως τελειώσαμε κ’ είπα εγώ αυτά, δεν μπόρεσε πια να κρατηθή, αλλ’ αφού έστριψε μια ολάκερος σα θηρίο χύθηκε καταπάνω μας σαν για να μας κατασπαράξη.

Κ’ εγώ κι ο Πολέμαρχος ζαρώσαμε από το φόβο μας. Εκείνος έκραξε στη μέση: Τι είναι αυτή η φλυαρία που σας κρατεί τόση ώρα, Σωκράτη; και τι μας παίζετε τους κουτούς, που προσποιείσθε πότε ο ένας πότε ο άλλος πως πέφτει στο πάλαιμα; Μ’ αν θέλης αληθινά να γνωρίσης τι είναι το δίκαιο, να μην περιορίζεσαι να ερωτάς μόνο και να ικανοποιής τη ματαιοδοξία σου με το να ελέγχης τις αποκρίσεις των άλλων, αλλά ν’ αποκριθής και συ ο ίδιος και να μας πης τι λέγεις πως είναι το δίκαιο· πρόσεχε όμως να μη μου απαντήσης πως είναι εκείνο που ταιριάζει, εκείνο που ωφελεί, ή εκείνο που φέρνει κέρδος, ή εκείνο που συμφέρει, αλλά να μου λες καθαρά και ξάστερα ό,τι έχεις να πης· γιατί εγώ δεν είμαι από κείνους να τα χάφτω, αν μας λες τέτοια αερολογήματα.

Κ’ εγώ στο άκουσμ’ αυτό ξαφνίστηκα, τάχασα, τον έβλεπα με τρομάρα και νομίζω πως και τη φωνή μου θα έχανα, αν δεν τον κοίταζα εγώ πριν να με κοιτάξη εκείνος· γιατί ευτυχώς πρόλαβα και τον κοίταξα πρώτος, μόλις άρχισε να εξαγριώνεται, κ’ έτσι μπόρεσα να του απαντήσω και του είπα, όχι δίχως μια κάποια τρεμούλα: Μην είσαι, Θρασύμαχε, τόσο σκληρός μαζί μας· αν υποπέσαμε σε κανένα σφάλμα όσο προχωρούσε η συζήτηση μας, να είσαι βέβαιος πως δεν το κάμαμε θεληματικά μας. Αν ήταν έξαφνα να ψάχναμε για ν’ ανακαλύψωμε χρυσάφι, δε θα πίστευες βέβαια ποτέ πως θα μπορούσαμε να κάναμε αυτές τις αμοιβαίες υποχωρήσεις ο ένας στον άλλο, ενόσω θα ψάχναμε και θα χάναμε έτσι άδικα τους κόπους μας για να μην το βρούμε στο τέλος· πολύ περισσότερο, αφού ήταν το ζήτημα για τη δικαιοσύνη, που είναι πιο πολύτιμο πράγμα απ’ όλο το χρυσάφι του κόσμου, δεν μπορούσε βέβαια να υποχωρούμε τόσο ανόητα ο ένας στον άλλο και να μη βάζωμε όλα μας τα δυνατά, για να το ανακαλύψωμε μια ώρα αρχύτερα. Να είσαι πεπεισμένος γι’ αυτό, φίλε μου. Αλλά φαίνεται, δεν έφταναν ως εκεί οι δυνάμεις μας· και είναι πιο φυσικόν εσείς οι σπουδαίοι να οικτίρετε μάλλον την αδυναμία μας παρά ν’ αγανακτήτε μαζί μας.”

Μτφρ. Ι.Ν. Γρυπάρης. χ.χ. Πλάτων. Πολιτεία. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Πρόλογος Ε. Παπανούτσος. Ι–ΙΙ. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος.

Leave a comment